کمپوست چیست؟

کمپوست‌ها پسماندهای آلی تجزیه‌شده و نسبتاً پایداری هستند که در نتیجه‌ی فرایند تجزیه به دست می‌آیند. عمل کمپوست کردن شامل پوساندن و تجزیه‌ی بقایای گیاهی، جانوری یا زباله‌های تر شهری تحت شرایط خاص و روش‌های گوناگون است. این فرایند را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین روش‌های بازیافت دانست، زیرا مواد آلی موجود در توده‌ی کمپوست از ضایعات کشاورزی، مواد خوراکی و زباله‌هایی تشکیل شده است که از طریق تجزیه‌ی هوازی و بی‌هوازی به خاکی سیاه و غنی تبدیل می‌شوند و به عنوان کود آلی در کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کود ورمی از پسماندهای جانوری، گیاهی، خانگی و حتی خوراکی تولید شده و به عنوان یکی از غنی‌ترین کودها برای مصارف کشاورزی شناخته می‌شوند. این کود آلی در خاک‌های فقیر، آهکی و شور، عاملی مؤثر برای اصلاح ساختار خاک و افزایش سرعت جذب مواد مغذی به شمار می‌رود.

کمپوست‌ها موادی آلی، غنی و ارزشمند هستند که در مکان‌هایی همچون باغ‌ها، فضاهای سبز و زمین‌های کشاورزی به عنوان کود آلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده‌ی مداوم و پیوسته از کمپوست در خاک و کشاورزی، در کنترل فرسایش زمین‌های کشاورزی، بهسازی خاک، احیای تالاب‌ها و حتی به عنوان پوششی برای دفن زباله‌ها نقش بسزایی دارد.

مزایای کمپوست در کشاورزی:

در فرایند طبیعی تجزیه و تشکیل کود ورمی، مواد آلی به ماده‌ای غنی تبدیل می‌شوند. ماده‌ی حاصل، مکملی سودمند برای بهبود، تقویت و اصلاح خاک به شمار می‌آید. ترکیبات تولیدشده در این فرایند به‌راحتی توسط گیاهان جذب شده و می‌توانند جایگزینی مناسب برای کودهای شیمیایی در کشاورزی باشند.

کمپوست موجب افزایش قدرت باروری خاک شده و به رشد ریشه‌های سالم در گیاه کمک می‌کند. این ماده‌ی آلی همچنین در کنترل فرسایش، احیا و ساخت زمین‌های مرطوب به‌عنوان پوششی مؤثر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع کمپوست:

برای تهیه‌ی کود ورمی، بسته به نوع مواد مصرفی و روش تولید، انواع مختلفی از کمپوست تهیه می‌شود.

1_کمپوست حاصل از پسماندَ تر شهری(بقایای مواد غذایی و سبزیجات)

این نوع کود ورمی را حتی می‌توان در حیاط منزل، با دپو کردن زباله‌های آشپزخانه، برگ درختان، پسماند گیاهان و سبزیجات یا کود پرندگان و احشام اهلی تهیه کرد. همچنین، با جمع‌آوری زباله‌های تر شهری و قرار دادن آن‌ها در یک چاله در زمین و سپردن فرایند تجزیه به طبیعت، به‌ویژه میکروارگانیسم‌ها، این فرایند به‌سادگی انجام می‌شود.

2_ سبز کمپوست compost waste Green

کمپوست سبز که از پسماندهای باغبانی تهیه می‌شود، شامل بقایای باقی‌مانده از هرس گیاهان و دپو برگ‌ها پس از خزان در سطح باغ‌ها، فضاهای سبز و پارک‌هاست. این پسماندها طی فرایند تجزیه و تخمیر توسط باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها به کمپوست تبدیل می‌شوند. کمپوست سبز ارزش غذایی خاصی برای گیاهان ندارد، اما به عنوان اصلاح‌کننده خاک و عاملی برای سبک‌سازی و افزایش نفوذپذیری خاک مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این نوع کمپوست به‌عنوان یکی از خاک‌های بستری برای گیاهان زینتی و آپارتمانی بهره‌برداری می‌شود.

3_کمپوست قارچ خوراکی Mushroom Compost

این کود به‌عنوان بستر کشت و تأمین‌کننده مواد غذایی برای قارچ دکمه‌ای، به‌صورت گسترده و پیشرفته توسط کارگاه‌های تخصصی تولید می‌شود. عموماً این کمپوست از کاه و کلش گندم، کود مرغی، کود اوره و ملاس ساخته شده و برای آماده‌سازی بستر قبل از بذرپاشی قارچ‌ها، به‌ویژه قارچ‌های دکمه‌ای، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

4_ورمی کمپوست Vermicompost

ورمی کمپوست چیست؟

کلمه “ورمی” از لغت لاتین “ورم” (Vermis) گرفته شده که به معنی کرم است. بیش از 2700 گونه کرم خاکی وجود دارد که برخی از آن‌ها ویژگی‌های خاصی دارند و می‌توانند به عنوان نجات‌دهندگان محیط زیست انسان‌ها و تأمین‌کنندگان غذای سالم برای آن‌ها عمل کنند. تولید ورمی کمپوست فرآیندی نیمه‌هوازی (با حدود 80% رطوبت) است که توسط گونه‌های خاصی از کرم‌ها، قارچ‌ها، باکتری‌ها و اکتینومیست‌ها انجام می‌شود. یکی از این گونه‌ها، کرم خاکی آیزینیا فوتیدا (Eisenia foetida) است که در زبان فارسی به کرم قرمز خاکی حلقوی بارانی و در سطح بین‌المللی به کرم قرمز کالیفرنیایی (California Red Worm) و در بین مردم به کرم آشغال‌خوار شناخته می‌شود.

تولید ورمی کمپوست با کرم خاکی آیزینیا فوتیدا: تبدیل فضولات حیوانی به کود آلی غنی

این کرم برخلاف سایر گونه‌ها، با تولید مثل کم در طول سال، هر هفته تولید مثل می‌کند و یکی از ویژگی‌های اصلی آن، فضولاتش است که به کود ورمی کمپوست تبدیل می‌شود. این کود با خواص منحصر به‌فرد از زباله‌های طبیعی ترشهری و فضولات حیوانی به‌دست می‌آید.

کودهای حیوانی 100% خوراک این کرم هستند. این کرم روزانه معادل وزن خود غذا می‌خورد و در شرایط مناسب می‌تواند تا سه برابر وزن خود غذا بخورد. 60% از این غذا به کود تبدیل می‌شود و مابقی آن برای تکثیر، رشد و تأمین انرژی کرم مصرف می‌شود. این کرم 60 تا 80 درصد از غذای خورده‌شده را به فضولات خاصی به نام ورمی کمپوست تبدیل می‌کند که این کود دارای ویژگی‌های زیادی است که در ادامه به طور مختصر به آن‌ها پرداخته می‌شود.

مزایای استفاده از ورمی کمپوست در کشاورزی

1- استفاده از ورمی کمپوست باعث افزایش کیفیت محصولات کشاورزی تا حدود 50% و افزایش کمیت (تعداد در واحد سطح) آنها در حدود 30 تا 60 درصد می‌شود. همچنین، مشکلات مربوط به باقی ماندن کود شیمیایی در خاک و مواد غذایی را ندارد.

2- ورمی کمپوست به دلیل خاصیت اسفنجی خود در نگهداری آب و حفظ رطوبت خاک، موجب کاهش تبخیر و هدررفت آب در مناطق گرمسیر می‌شود.

3- استفاده مداوم از ورمی کمپوست در خاک‌های شور و آهکی به تدریج سبب اصلاح و افزایش حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی می‌شود.

4- کود ورمی عاری از باکتری‌های غیر هوازی و پاتوژن‌های مضر برای خاک و گیاه است.

5- این کود سبک، بی‌بو و فاقد هرگونه بذر علف هرز می‌باشد.

6- ورمی کمپوست قابل استفاده در تمام طول فصل رشد است.

7- این کود به بهبود خاک اطراف ریشه کمک کرده و عملکرد ریشه در خاک را افزایش می‌دهد.

8- کود ورمی جایگزینی مقرون به صرفه برای کودهای شیمیایی است.

9- ورمی کمپوست صد در صد آلی و ایمن است و برای گیاهان، حیوانات و انسان‌ها به طور کامل غیرسمی می‌باشد.

10- این کود به تحریک بذرها برای جوانه‌زنی کمک می‌کند.

ورمی کمپوست چیست؟ مزایای استفاده از کرم خاکی و کود آلی برای بهبود خاک و تغذیه گیاهان

کود ورمی ترکیبی از ورمی (کرم خاکی) و کمپوست (کود آلی) است که به معنای نوعی کود آلی می‌باشد که از فعالیت کرم خاکی به‌دست می‌آید. این کود شامل فضولات کرم‌های قرمز حلقوی، مواد آلی تجزیه‌شده و اجساد کرم‌هاست که علاوه بر ارزش غذایی برای گیاه، تأثیر زیادی در تغییر و اصلاح ساختار فیزیکی و غنی‌سازی خاک دارد.

میزان مصرف کمپوست در کشاورزی:

میزان متوسط مصرف کود ورمی در هر هکتار بین 5 تا 20 تن است، که بسته به نوع کمپوست و بستر خاک متغیر می‌باشد. اما حتی در شرایطی که به این حجم مفید کمپوست دسترسی نباشد، مقدار کم آن نیز تأثیر زیادی در تقویت خاک و گیاهان دارد. نکته دیگری که در مصرف کود ورمی حائز اهمیت است، این است که کمپوست آماده مصرف به دو هفته زمان نیاز دارد تا به خاک قابل استفاده تبدیل شود. بنابراین، بهتر است کمپوست حداقل 2 هفته پیش از افشاندن بذر یا کاشتن نهال با خاک مخلوط گردد تا عناصر تشکیل‌دهنده آن به راحتی جذب خاک و ریشه گیاه شوند. در خاک‌های شور و آهکی و خاک‌هایی که قابلیت نگهداری آب و مواد معدنی را ندارند، استفاده مداوم از کمپوست بسیار مفید است.