مس
یکی دیگر از عناصر میکرو که همزمان نقش مهمی در تغذیه و هم در کنترل بیماریهای قارچی و باکتریایی در گیاه دارد، عنصر مس (Cu) میباشد.
(Cu) نقش مهمی بر روی فعالیتهای آنزیمی گیاه داشته، بهطوریکه هیچ عنصری در گیاه جایگزین آن نمیشود. بیش از ۹۷٪ (Cu) موجود در خاک، در ترکیبات آلی مانند اسیدهای هیومیک و فولویک وجود دارد. (Cu) در پوسته زمین اغلب به شکل کانی سولفید وجود دارد، اگرچه فرمهای ناپایدار آن نظیر سیلیکات، کربنات و سولفات نیز وجود دارند. این عنصر در ترکیبات طبیعی عمدتاً بهصورت دو ظرفیتی یافت میشود. غلظت این عنصر در خاکهای مختلف بین ۱۰ تا ۵۰ میلیگرم در کیلوگرم متغیر است.
مادامیکه در خاک شرایط اکسیداسیون فراهم باشد، (Cu) به فرم اکسید شده در خاک غالب است و همین فرم آن نیز برای تغذیه گیاه اهمیت دارد. قابلیت دسترسی این عنصر برای گیاه، نظیر اغلب ریزمغذیهای فلزی، به pH خاک بستگی دارد و با بالا رفتن pH، قابلیت جذب آن کاهش پیدا میکند. با افزایش pH خاک، مس با آنیونهای هیدروکسیل ترکیبات پایداری تولید کرده و در خاکهایی با ماده آلی نیز اغلب بهصورت کمپلکسهای آلی بسیار پایدار وجود دارد و قابلیت جذب آن برای گیاهان کم است.
مس مانند عنصر آهن و روی با فسفر دارای اثر متقابل بوده و بنابراین در صورت بیشبود فسفر، ممکن است باعث تشدید کمبود این عنصر شود. همچنین بین آهن و مس نیز اثر متقابل وجود دارد؛ بنابراین در شرایطی که غلظت (Cu) در خاک (مثلاً در اثر استفاده مداوم از سموم قارچکش حاوی مس) افزایش یابد، باعث کمبود آهن در گیاه میشود. در این شرایط، استفاده از کودهای آهن به تنهایی نمیتواند باعث حل مشکل شود.
نیاز گیاهان به مس:
از مهمترین عملکردهای این عنصر، حضور آن در ترکیب برخی آنزیمها و همچنین بهعنوان فعالکننده برخی آنزیمهای دیگر میباشد. بیشترین محتوای (Cu) در کلروپلاستها دیده میشود و علاوه بر تأثیر بر فتوسنتز گیاه، این عنصر بر تنفس گیاه نیز تأثیر دارد. در فرایند تنفس، دو عنصر مس (Cu) و آهن (Fe) بهعنوان بخشی از آنزیمهای تعیینکننده، بر فتوسنتز تأثیرگذار هستند.
نقش های مهم عنصر مس در گیاه
1- شرکت در واکنشهای اکسیداسیون و احیا
2- دخالت در فتوسنتز و تشکیل کلروفیل
3- افزایش قطر شاخههای سال جاری به همراه فسفر
4- کمک به تشکیل ریشههای موئین در گیاهان و درختان
علائم کمبود مس در گیاهان مختلف
گیاهان نیاز بسیار پایینی به مِس دارند و به همین دلیل، کمبود آن بهندرت در گیاهان مشاهده میشود و تشخیص کمبود این عنصر سختتر از عناصر دیگر میباشد. این کمبود عموماً بهصورت کاهش یا توقف رشد، نکروزه شدن و از بین رفتن برگهای جوان و گاه سفید و بیرنگ شدن آنها مشاهده میشود.
گیاهان یونجه، کاهو، یولاف، پیاز، مرکبات، درختان میوه و گندم بیشترین حساسیت را به کمبود (Cu) نشان میدهند. این در حالی است که لوبیا و نخودفرنگی، سیبزمینی و سویا کمترین حساسیت را نسبت به مس نشان میدهند.
علائم کمبود این عنصر در غلات دانهریز شامل زردی عمومی گیاه، سوختگی و پیچیدگی نوک برگها، ظهور رنگ سبز کمرنگ در برگهای جوان و عدم تشکیل کامل سنبله، بهویژه سنبله انتهایی، است.
علائم سمّیت مس در گیاهان:
بهطور کلی، علائم سمیّت مس در گیاهان ابتدا در ریشه نمایان میشود و در گیاهان سبب کاهش رشد ریشه شده و تشکیل ریشههای موئین و جانبی با مشکل مواجه میشود. غلظت بالای این عنصر، سبب نکروزه شدن برگها و ظاهر شدن علائم کمبود آهن در گیاه میگردد.
عنصر (Cu) یکی از بهترین عوامل مؤثر در کنترل بیماریهای قارچی و باکتریایی بوده، بهطوریکه بسیاری از قارچکشها و باکتریکشهای موجود در بازار مانند: اکسی کلرور مس، نوردکس و بردو از پایه این عنصر تشکیل شدهاند.
از جمله قارچکش های مسی:
بردوفیکس:
با SC18% (ماده مؤثره)، بردوفیکس رایجترین و معروفترین قارچکش زمستانه است که برای پیشگیری و درمان انواع بیماریهای درختان میوه دانهدار و هستهدار، نیمهگرمسیری خزاندار، همیشهسبز، صیفی، زینتی و غیرمثمر استفاده میشود. بردوفیکس، قارچکش و باکتریکش مسی با اثر ارزان و جزو سالمترین سموم معدنی است.
محلولپاشی مدام و منظم بردو در درختان هستهدار مانند زردآلو، هلو و گیلاس، از بروز بیماری لکه غربالی و لبشتری برگی، و در درختان دانهدار مانند سیب و گلابی از بروز بیماریهای قارچی مانند آتَشَک جلوگیری میکند.
نحوه مصرف بردو:
پاییز: پس از ریزش ۸۰٪ برگها، به نسبت ۵ لیتر در هزار لیتر آب
زمستان: پس از هرس درختان، به نسبت ۱۰ لیتر در هزار لیتر آب
زمستان: دو هفته پس از محلولپاشی سم زمستانه، به نسبت ۱۰ لیتر در هزار لیتر آب
بهار: پس از بارندگیها و تگرگهای فروردینماه، به نسبت ۱۰ لیتر در هزار لیتر آب
کود آهن لوکس گرین | آهنی با قلب مسی، برای گیاهی مقاوم و سبز
همه از کمبود آهن حرف میزنن… اما حرفهایها میدونن که بدون مس (Cu)، حتی بهترین آهن هم کارایی کامل نداره.
چرا؟ چون مس کلید فعالسازی آنزیمهای حیاتی، استحکام بافتها و تقویت سیستم دفاعی گیاهه.
🔬 کود آهن لوکس گرین با ترکیب هوشمندانهی آهن کلاته + مس فعال، یک فرمول کامل برای سبزینگی پایدار، سلامت گیاه و مقاومت بیشتره.
✅ رفع سریع کلروز و زردی برگها
✅ بهبود فتوسنتز و تبادل انرژی در گیاه
✅ تقویت دیواره سلولی و جلوگیری از آفات و بیماریها
✅ افزایش استقامت گیاه در برابر تنشهای محیطی
✅ مناسب برای زراعت، باغبانی، گلخانه و گیاهان حساس
🌿 کود آهن لوکس گرین؛ وقتی آهن و مس باهم کار میکنن، گیاهت قویتر از همیشه میدرخشه.
سولفات مس
کات کبود، زاج یا سولفات مس ترکیب شیمیایی با فرمول CuSO₄.xH₂O، دارای کریستالهای آبیرنگ، شفاف و پودری به رنگ آبی روشن است که در عیارها و خلوص متنوع و با قیمتهای متفاوت در بازار یافت میشود.
عمده مصرف سولفات مس در کشاورزی، در ترکیب با هیدروکسید کلسیم (آهک) برای ساخت «بردو» و همچنین برای تأمین (Cu) درختان در چالکود به همراه سایر عناصر میکرو مورد استفاده قرار میگیرد.

[تنه مالی درختان میوه با محلول بردو]
اکسی کلرور مس:35% W
کوپراکسی کلراید یا اکسی کلرور مس، قارچکش و باکتریکش سیستمیک با اثر حفاظتی از گروه ترکیبات مسی و با فرمولاسیون کوپراویت (Cupravit®)، از قدیمیترین و شناختهشدهترین قارچکشهای مسی است که نحوه اثر آن از طریق اختلال عمومی در متابولیسم سلولی میباشد.
مانند سایر قارچکشهای پایه مس، در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماریهای قارچی و باکتریایی درختان، صیفی و سبزیها بهصورت محلولپاشی در مقدار مناسب تأثیرگذار میباشد.
مقدار مصرف عمومی: ۳ لیتر در هزار لیتر آب
(بسته به مکان و نوع بیماری، میتواند متغیر باشد)
نوردوکس
قارچکش و باکتریکش نوردکس، تشکیل شده از ۸۰٪ اکسید مس، تنها قارچکش – باکتریکش گرانول مرطوبپذیر بر پایه مس است. این محصول با اثر حفاظتی جهت مقابله و پیشگیری از بسیاری از بیماریهای قارچی و باکتریایی گیاهی مانند: شانکر باکتریایی، لکه غربالی و لکه آجری بادام مورد استفاده قرار میگیرد. نوردکس همچنین با نامهای دیگری مانند قارچکش مسی نوردکس، کوپکس و پرنوکس در بازار موجود است.
کوکسیل مس
قارچکش مسی با خلوص ۹۰٪ و با هزینه بالاتر نسبت به بردوفیکس و نوردکس، برای درمان و پیشگیری از بیماریهای قارچی و باکتریایی در محصولات باغی و زراعی همچون بوتهمیری، گموز و پوسیدگی ریشه در درختان گیلاس و مرکبات، پیچیدگی و لبشتری برگ هلو، آتشک درختان میوه دانهدار و … علاوه بر تأمین عنصر (Cu)، به گیاه نیز کمک میکند. بر خلاف سایر قارچکشها، در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد امکان سوزانندگی برگی نداشته و قابلیت استفاده در چهار فصل را داراست.
⚡️ سوپرلوکس لوکس گرین | مسی که گیاه رو ضدضربه میکنه
وقتی بحث از سلامت واقعی گیاهه، فقط رشد مهم نیست…
استحکام، مقاومت و ایمنی طبیعی چیزیـه که خیلی از کودها ازش غافلن.
و اینجاست که نقش عنصر مس میدرخشه!
🧪 سوپرلوکس با فرمولی غنی از مس فعال و پایدار، نهتنها باعث سبزینگی میشه، بلکه گیاهت رو مثل یه قلعهی زنده در برابر بیماریها مقاوم میکنه.
✅ تقویت دیواره سلولی و جلوگیری از پوسیدگی و قارچ
✅ افزایش فعالیت آنزیمهای حیاتی گیاه
✅ بهبود رنگ، طعم و کیفیت محصول نهایی
✅ تسریع رشد بافتهای سالم و مقاوم
✅ مناسب برای خاکهای مسکم و محیطهای پرتنش
🌱 سوپرلوکس، مسی درونش داره که نمیذاره بیماری نزدیک گیاهت بشه!
ردشیلد- کوپروس اکساید 45 %
حاوی ۷۵٪ مس فعال و ۵۱٪ اکسید مس.
تکنولوژی تولید کننده باعث پخش بیشتر و پوشش بهتر سطح و تحریک بهتر سیستم دفاعی گیاه در برابر عوامل بیماریزا میشود.
کنترلکننده و درمانکننده بیماریهای قارچی و مانع جوانهزنی و استارت اسپورهای قارچ در طول فصل رشد میباشد.
قارچکش ردشیلد معمولاً برای بیماریهای قارچی و باکتریایی درختان گرو نظیر: بلایت، آنتراکنوز، شانکر سیتوسپرایی (فیتیله نارنجی) و شانکر دودهای استفاده میشود.
دوره کارنس: ۱۴ روز
مقدار مصرف:2 لیتر در هزار لیتر آب
قارچکشهای مسی دیگری مانند: کوپر کربوکسیلات، کاپتان جک و گلد کوپر در بازار یافت میشوند که میتوان بسته به نوع بیماری، نوع کشت و محل مورد استفاده، از کارشناسان منطقه مشورت گرفته و استفاده کرد.