کود ماهی چیست؟

کود ماهی یک کود طبیعی، بیولوژیک و بدون اثرات مضر زیست‌محیطی است که از اجزای مختلف ماهی همچون استخوان‌ها، پوست، فلس‌ها (پولک‌ها) و اندام‌های داخلی آن که معمولاً پس از مصرف گوشت ماهی دور ریخته می‌شوند، تهیه می‌شود. این کود به صورت مایع، ترکیبی با کود مرغی و یا به صورت پودری در بازار عرضه می‌شود. اجزای باقی‌مانده ماهی با روش‌های مختلفی همچون آسیاب کردن، هیدرولیز، امولسیون‌سازی، تبدیل به روغن ماهی و همچنین تولید کودهای کشاورزی، به این شکل فرآوری می‌گردند.

انواع مختلف کود ماهی و ویژگی‌های هر کدام: بهترین کود برای کشاورزی

1_پودر ماهی

پودر ماهی محصول جانبی است که از تولید روغن ماهی به دست می‌آید. این محصول از طریق پخت، حرارت‌دهی و فشرده‌سازی ماهی، سپس خشک کردن و آسیاب کردن استخوان و گاهی گوشت ماهی تهیه می‌شود. در کشاورزی، پودر ماهی عمدتاً به عنوان اصلاح‌کننده خاک استفاده می‌گردد. در حال حاضر، پودر ماهی مشابه کودهای مرغی در خوراک دام به کار می‌رود و به همین دلیل نسبت به سایر اصلاح‌کننده‌های خاک هزینه بیشتری برای کشاورز خواهد داشت. اما زمانی که با سایر اصلاح‌کننده‌های خاک مانند کود گاوی فرآوری شده ترکیب شود، نتیجه مطلوبی برای تغذیه و اصلاح خاک حاصل خواهد شد.

2_امولسیون ماهی :

امولسیون ماهی از پس‌مانده‌های پودری ماهی به دست می‌آید که طی فرایند استخراج روغن از طریق حمام بخار تهیه می‌شود. در این فرآیند، پروتئین‌ها از پودر ماهی استخراج شده و سپس درون ظرفی فشرده‌سازی می‌گردند. نوع دیگری از امولسیون ماهی وجود دارد که با روش ساده‌تری تولید می‌شود. در این روش، از بقایای شیلات مانند ضایعات ماهی، اندام‌های داخلی یا سر ماهی استفاده کرده و آن‌ها را می‌پزند، فشرده‌سازی و سفت می‌کنند تا کود امولسیون ماهی تولید شود. امولسیون ماهی معمولاً بوی ماهی گندیده دارد و غلظتی مشابه ملاس (شیره چغندر) یا کمی رقیق‌تر از آن برخوردار است.

3_کود ماهی هیدرولیزه

کود ماهی هیدرولیز شده محصولی نهایی مشابه با امولسیون ماهی است و در این فرآیند، می‌توان از تمام اندام‌های داخلی، سر و دم، فلس (پولک)، گوشت و استخوان ماهی استفاده کرد. برای تولید کود ماهی هیدرولیزه، دو روش شیمیایی و طبیعی وجود دارد.

در روش شیمیایی، با استفاده از اسیدهای شیمیایی یا بازهای بسیار قوی، اجزای مختلف ماهی تجزیه می‌شوند به‌گونه‌ای که ساختار اسیدهای آمینه حفظ گردد.

در روش طبیعی، از آنزیم‌ها و باکتری‌ها برای هیدرولیز کردن ماهی استفاده می‌شود. این فرآیند نسبت به روش شیمیایی کندتر است و معمولاً بین 3 تا 4 ماه طول می‌کشد. در این روش، میکروارگانیسم‌ها، باکتری‌های تجزیه‌کننده و آنزیم‌ها مسئول تجزیه و هیدرولیز ماهی هستند.

چالکود ماهی:

پیش از این درباره ماده آلی و راه‌های تأمین آن که یکی از آن‌ها دفن لاشه حیوان در خاک بود، صحبت کردیم. جالب است بدانیم که مدت‌ها قبل از شروع تحقیقات علمی درباره ماهی، بومیان آمریکایی ارزش ماهی را به عنوان کود درک می‌کردند. هنگامی که آن‌ها زمین را برای کاشت ذرت آماده می‌کردند، ماهی کوچکی را در خاک قرار می‌دادند.

آن‌ها ماهی را در خاک دفن کرده و سپس بذر ذرت را می‌کاشتند. در طول فصل رشد ذرت، ماهی به آرامی تجزیه می‌شد و تا زمان برداشت محصول، ریشه‌ها از ماهی دفن شده به عنوان ماده مغذی و محرک رشد تغذیه می‌کردند.

امروزه نیز می‌توان اجزای اضافی ماهی که عمدتاً دور ریخته می‌شوند را به صورت چالکود در اطراف ریشه‌های درختان قرار داد، تا به مرور زمان توسط میکروارگانیسم‌های خاک تجزیه شده و به عنوان ماده غذایی در اختیار ریشه گیاه قرار گیرد.

مزایای کود ماهی چیست؟

کود ماهی یک کود طبیعی کود چیست؟ است که برخلاف کودهای شیمیایی، اثرات مخرب زیست‌محیطی ندارد. از مزایای کود ماهی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1_ جذب سریع

2_افزایش رشد گیاه

3_افزایش کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی

4_ قابلیت ترکیب با سایر کودهای طبیعی به ویژه کود مرغی

5_حاوی عناصر میکرو

6_تحریک کلسیم وکمک به  استوار شدن گیاه

7_ استحکام ساختمان گیاه گیاه

8_قابلیت استفاده در سیستم آبیاری قطره ای (در کشت های گلخانه ای و هیدروپونیک)

9_مقرون به صرفه نسبت به کود های شیمیایی

معایب کود ماهی:

از معدود ایراداتی که می‌توان به کود ماهی گرفت، بوی بد و آزاردهنده آن هنگام تولید و مصرف است. همچنین، نمی‌توان کود ماهی را با اسیدهای کشاورزی و هیومیک اسید ترکیب کرد.

چگونه کود ماهی بسازیم ؟

برای ساخت کود ماهی، می‌توانید از قطعات دورریختنی ماهی و حتی ماهی‌های فاسد یا ماهی‌هایی که ارزش خوراکی ندارند، مانند ماهی‌های پرورش‌یافته در استخرهای کارخانجات صنعتی و حتی تالاب‌ها استفاده کنید.

ابتدا ماهی یا بخش‌های مورد نظر برای ساخت کود ماهی را به قطعات کوچک تبدیل کنید تا فرآیند تجزیه سریع‌تر انجام شود. سپس قطعات ریز شده را به یک سطل خالی با درب اضافه کنید و سه یا چهار مشت خاک باغچه مرغوب به آن بیفزایید تا فرآیند تجزیه ماهی توسط باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های زنده خاک آغاز گردد.

پس از آن، مقداری آب اضافه کنید به‌طوری که سطح آب حدود 5 سانتی‌متر از ترکیب خاک و ماهی بالاتر باشد. برای گردش هوا درون سطل، روی درب سطل چند سوراخ ایجاد کرده و درب را ببندید. هر 3 روز یک‌بار محلول را هم بزنید و سپس درب را مجدداً ببندید. ممکن است تجزیه کامل ماهی و تولید کود هیدرولیز شده حدود 3 تا 4 ماه زمان ببرد.

نکته:

بسیاری از کشاورزان برای سرعت بخشیدن به فرآیند تجزیه، پس از اضافه کردن آب، مقدار کمی (حدود یک قاشق برای 20 لیتر آب) مخمر و حدود نیم لیتر ملاس چغندر به کود ماهی اضافه می‌کنند.