منگنز
منگنز یکی از عناصر غذایی ضروری برای گیاهان است که نقش مهمی در فرآیندهای مختلف متابولیکی، از جمله فتوسنتز، تنفس سلولی و فعال‌سازی آنزیم‌ها ایفا می‌کند. این عنصر همچنین در تشکیل کلروفیل برگ نقش دارد و برای سلامت و عملکرد کلی گیاهان ضروری است. بسیاری بر این باورند که این عنصر پس از آهن، مهم‌ترین عنصر ریزمغذی به‌شمار می‌آید.
عنصر معدنی ضروری به‌عنوان عاملی مؤثر در عملکرد بسیاری از آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، در شرایط تنش‌زا نقش بسیار مهمی برای گیاه ایفا می‌کند. خاک‌هایی با pH بالاتر از ۶/۵ و همچنین خاک‌های دارای مواد آلی پایین، موجب بروز علائم کمبود این عنصر معدنی در گیاه می‌شوند.
علاوه بر این، نسبت این عنصر به عناصری همچون کلسیم، آهن و منیزیم، در میزان دسترسی گیاه به منگنز تأثیرگذار است.
با اینکه این عنصر معدنی به‌عنوان جزئی اصلی از ساختار آنزیم‌ها در گیاه شناخته نمی‌شود، اما نقش فعالی به‌عنوان فعال‌کننده بسیاری از آنزیم‌ها دارد. همچنین می‌تواند در فعال‌سازی آنزیم ناقل فسفات، جایگزین منیزیم شود.
علائم کمبود منگنز در گیاهان:
این عنصر معدنی در خاک با ظرفیت‌های ۲، ۳ و ۴ مشاهده می‌شود. Mn²⁺ به‌طور کلی محلول‌ترین و قابل تبادل‌ترین فرم آن به‌شمار می‌رود. ترکیبات منگنز با ظرفیت‌های بالاتر، به‌صورت ترکیباتی نامحلول یا با حلالیت محدود در خاک وجود دارند. منگنز دو ظرفیتی، شکل قابل جذب این عنصر برای گیاه است. در شرایطی که روند احیا در خاک حاکم باشد، میزان Mn²⁺ افزایش می‌یابد.
در مناطق پسته‌کاری، با توجه به وجود خاک‌های قلیایی، مشکلاتی مشابه آنچه برای آهن ذکر شد، برای این عنصر معدنی نیز تا حدودی وجود دارد. نقش عمده این عنصر معدنی در گیاه، مشارکت در سیستم‌های ترکیبی است. این عنصر در واکنش‌های انتقال الکترون در گیاه نقش دارد و در تولید کلروفیل نقشی اساسی ایفا می‌کند. همچنین، متابولیسم ازت و واکنش‌های آبی فتوسنتز نیز تحت تأثیر حضور منگنز قرار دارند.
مهم‌ترین نقش شناخته‌شده این عنصر، مشارکت آن در آزادسازی مولکول اکسیژن (O₂) طی عمل فتوسنتز در کلروپلاست‌هاست. از این‌رو، کمبود منگنز پیش از هر چیز، فرایند فتوسنتز و خروج اکسیژن در برگ‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
سوپرلوکس | منگنز هوشمند، سبزینگی پایدار
خیلی از زردی‌های برگ‌ها، توقف رشد و ضعف فتوسنتز، نه از کم‌آبیه، نه از بیماری…
بلکه نشونه‌ی کمبودیه که خیلی‌ها فراموشش می‌کنن: عنصر منگنز.
سوپرلوکس با فرمولاسیون حرفه‌ای و دقت بالای تغذیه‌ای، منگنز فعال و قابل جذب رو دقیق همون‌جا که گیاه بهش نیاز داره، وارد عمل می‌کنه.
✅ فعال‌سازی سیستم فتوسنتز و آنزیم‌های کلیدی
✅ جلوگیری از زردی بین رگبرگ‌ها (کلروز)
✅ افزایش مقاومت گیاه به تنش‌های محیطی
✅ بهبود کیفیت گل‌دهی و عملکرد نهایی محصول
✅ قابل استفاده در تمام مراحل رشد گیاه
🍃 سوپرلوکس یعنی منگنز دقیق، سبزینگی ماندگار، و گیاهی که با قدرت رشد می‌کنه.
چطور کمبود منگنز را در گیاه تشخیص دهیم؟ علائم، تفاوت‌ها و راهکارها
کلروز به صورت نقاط پراکنده در برگ‌های نسبتاً پیر مشاهده می‌شود. این خال‌ها به‌مرور نکروزه شده و در برخی موارد به سوراخ‌هایی در برگ منجر می‌گردند. همچنین، برگ‌های جوان به رنگ سبز کم‌رنگ دیده می‌شوند. کلروپلاست‌ها نسبت به کمبود این عنصر معدنی بسیار حساس‌اند و در هنگام کمبود، ساختار کلروپلاست دچار اختلال می‌گردد، حتی اگر این اختلال به‌صورت ظاهری قابل رؤیت نباشد.
طبق مطالعات انجام‌شده، در تمامی گیاهانی که تحت تأثیر کمبود منگنز قرار گرفته‌اند، حجم سلول‌های برگ کاهش یافته و دیواره سلولی چروکیده شده است.
✓ کاهش یا توقف رشد، همراه با زردی بین رگبرگ‌ها (مشابه علائم کمبود آهن) در برگ‌های جوان، از مهم‌ترین نشانه‌های کمبود منگنز به‌شمار می‌رود.
نکته قابل توجه: علائم کمبود آهن و منگنز در بسیاری از گیاهان مشابه هستند؛ بنابراین برای اطمینان از نوع کمبود و کنترل صحیح آن، انجام آزمایش برگ ضروری است.
علائم سمّیت (بیشبود) منگنز در گیاهان:
حد بحرانی این عنصر معدنی در خاک ۱۰-۸ میلی‌گرم در کیلوگرم و در برگ پسته، ۸۰-۳۰ میکروگرم بر گرم ماده خشک گیاهی می‌باشد. به علت کمی تحرک منگنز در بافت‌های گیاهی، علائم کمبود آن در بافت‌های جوان مشاهده می‌شود.
همچنین، سمّیت این عنصر معدنی به‌صورت تشکیل لکه‌های قهوه‌ای‌رنگ بر روی برگ‌های پیر ظاهر می‌گردد و این لکه‌ها توسط نقطه‌های رنگ‌پریده احاطه شده‌اند.
سمیت منگنز در درختان سیب:
در درختان سیب، به‌ویژه رقم لبنانی قرمز (Red Delicious)، در شرایط بیشبود این عنصر معدنی، به‌صورت غیرمستقیم لکه‌های جوش‌مانند روی پوست شاخه‌های جوان تشکیل می‌شود که به نام آبله شناخته می‌گردد. این لکه‌ها می‌توانند باعث کاهش میوه‌بندی، بدشکل شدن میوه‌ها و نیز تشکیل بافت سفت در داخل گوشت میوه شوند.
در این شرایط، می‌توان با استفاده از کودهای حاوی سیلیسیم، سمّیت این عنصر معدنی را کاهش داد؛ زیرا سیلیسیم از عوامل کاهنده سمّیت منگنز و آلومینیوم در گیاهان به شمار می‌آید.
نکته: نقاط آبله‌ای گاهی می‌توانند نشان‌دهنده آلودگی‌های قارچی یا باکتریایی باشند که باید توسط کارشناس مربوطه به‌درستی بررسی و تشخیص داده شوند.
این عنصر معدنی آنزیم اکسین اکسیداز را فعال می‌کند و گفته می‌شود که سمّیت Mn²⁺ ممکن است باعث کمبود شدید اکسین به‌واسطه تخریب آن گردد. علائم ناشی از سمّیت این عنصر می‌تواند پیچیدگی برگ‌ها در اثر افزایش فعالیت آنزیم ایندول استیک اسید اکسیداز باشد.
منابع کودی تامین منگنز
رایج‌ترین کود منگنز، سولفات منگنز با ۱۶ یا ۲۶ درصد Mn²⁺ است. این کود، هم در خاک‌های اسیدی و هم در خاک‌های قلیایی قابل مصرف می‌باشد.
اکسید منگنز با حدود ۷۰٪ منگنز خالص، به‌دلیل حلالیت محدود، فقط در خاک‌های اسیدی قابل مصرف بوده و کاربردی در خاک‌های آهکی ایران ندارد.
منابع آلی این عنصر، مانند منگنز کلات شده به فرم EDTA با ۱۲ درصد منگنز نیز در دسترس است که با توجه به قیمت بالای این کلات، مصرف آن در شرایط حاد و اورژانسی کمبود و به‌صورت محلول‌پاشی برگی توصیه می‌شود.
مزایای منگنز در گیاهان و درختان آجیلی،از سبزینگی تا مغز پر شدن محصول
1- بهبود سبزینگی
2- افزایش سنتز
3- بهبود جوانه‌زنی در سال آینده
4- کمک به زود رسیدن میوه‌ها
همچنین، در گیاهان آجیلی، تأمین منگنز موجب پر شدن مغز محصول می‌شود.
چطور کمبود منگنز در خاک و برگ پسته را تشخیص دهیم؟
در تفسیر نتایج تجزیه خاک و برگ و تشخیص رفع کمبود احتمالی این عنصر معدنی، علاوه بر توجه به حدود بحرانی آن در خاک و برگ، باید به pH خاک و اثرات متقابل آن با سایر عناصر غذایی توجه ویژه داشت. به‌عنوان مثال، منگنز و آهن دارای اثر متقابل هستند و مقادیر زیاد منگنز جذب و مصرف آهن گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
جهت رفع کمبود این عنصر معدنی در درختان پسته، طبق نظر و تشخیص کارشناسان مجرب، می‌توان از سولفات Mn²⁺ به میزان 50-100 گرم به ازای هر درخت به‌صورت چالکود در عمق تراکم ریشه استفاده کرد. همچنین، برای محلول‌پاشی، غلظت 1-2 در هزار در اردیبهشت ماه پیشنهاد می‌شود و بسته به شدت کمبود، این عملیات می‌تواند 2 یا 3 بار به فاصله 20-30 روز با توجه به دوره آبیاری انجام گیرد.
کود آهن لوکس گرین | وقتی منگنز و آهن، سبزینگی رو بازمی‌گردونن
زردی برگ‌ها همیشه از کمبود آهن نیست…
گاهی کمبود منگنزه که جلوی ساخت کلروفیل و سبزینگی رو می‌گیره!
🔬 کود آهن لوکس گرین، با ترکیب حرفه‌ای آهن کلاته + منگنز فعال، یک فرمول علمی و اثربخش برای درمان سریع کمبودهای تغذیه‌ای گیاهه – از ریشه تا نوک برگ.
✅ رفع سریع زردی بین رگبرگی (کلروز)
✅ تحریک تولید کلروفیل و تقویت فتوسنتز
✅ بهبود رشد جوانه‌های سبز و برگ‌های جدید
✅ افزایش تحمل گیاه نسبت به تنش‌های محیطی
✅ مناسب برای انواع گیاهان زراعی، باغی و گلخانه‌ای
🌱 با کود آهن لوکس گرین، برگ‌ها فقط سبز نمی‌شن – بلکه زنده می‌شن!