نیتروژن چیست؟
نیتروژن، پرمصرف‌ترین عنصر ضروری برای گیاه بوده و یکی از عوامل اصلی محدودکننده عملکرد محسوب می‌شود. ازآنجاکه این عنصر نقش عمده‌ای در ساختار کلروفیل، اسیدهای آمینه، آنزیم‌ها، ویتامین‌ها و اسیدهای نوکلئیک ایفا می‌کند، گیاه به مقادیر بیشتری از آن نیاز دارد. نیتروژن موجود در خاک از راه‌های گوناگونی تأمین می‌شود که بخشی از آن از طریق تجزیه مواد آلی به دست می‌آید. مواد آلی خاک تحت تأثیر فرآیندهایی همچون معدنی شدن نیتروژن (مینرالیزاسیون) و آمین‌سازی (تجزیه پروتئین‌های موجود در مواد آلی و آزادسازی اسیدهای آمینه) تجزیه شده و نیتروژن آزاد می‌کنند.
ظرفیت جذب نیتروژن در ریشه‌های جوان به‌مراتب بیشتر از ریشه‌های پیر است. به نظر می‌رسد فعالیت بیشتر ریشه‌های جوان و نقش فعال‌تر آن‌ها در جذب عناصر غذایی، ناشی از تماس گسترده‌تر آن‌ها با خاک و محیط ریزوسفر باشد.
نیتروژن آلی درون گیاه، بیشتر نقش ساختاری دارد. برای مثال، در ترکیب کلروفیل نقش مهمی ایفا می‌کند. مولکول کلروفیل در بخش مرکزی خود عنصری از منیزیم دارد که توسط اسکلت کربنی و نیتروژنی احاطه شده است. ازاین‌رو، کاربرد کودهای نیتروژنه سبب افزایش تولید کلروفیل و در نتیجه، افزایش سبزینگی گیاه می‌شود.
(شکل بالا نشان دهنده شماتیک مولکول کلروفیل)
علائم کمبود نیتروژن در گیاهان
علائم کمبود نیتروژن در گیاهان به‌صورت رنگ‌پریدگی، زردی و کوچک و باریک شدن برگ‌ها نمایان می‌شود. این زردی ابتدا در برگ‌های پیر آغاز می‌شود. همچنین، در صورت کمبود نیتروژن، رشد شاخه‌های سال جاری کاهش یافته و تعداد جوانه‌های جانبی کمتر می‌شود. با تداوم کمبود نیتروژن، برگ‌ها زرد شده، ریزش می‌کنند و گیاه وارد مرحله تشدیدی کمبود نیتروژن می‌شود. درصورتی‌که این کمبود به‌تدریج ادامه یابد، ساقه‌های گیاه ضعیف شده و اغلب چوبی می‌شوند.
علائم سمّیت نیتروژن در گیاهان
استفاده بی‌رویه از کودهای نیتروژنه موجب تولید رنگ سبز تیره در برگ‌ها شده و پیامدهای دیگری را نیز برای گیاه یا درختان به دنبال دارد. ازجمله این موارد:
1. آبکی یا چوب‌پنبه‌ای شدن بافت گیاه
2. افزایش نسبت شاخه به ریشه
3. افزایش حساسیت گیاه به حشرات مکنده مانند شته و پسیل
4. کاهش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌های باکتریایی مانند شانکر و آتشک
5. درصورتی‌که منبع نیتروژن مصرفی از نوع آمونیوم باشد، جذب کلسیم را مهار می‌کند.
6. تأخیر در آغاز فاز زایشی درختان
npk
NPK لوکس گرین | نیتروژن در قلب یک فرمول متعادل
در محصولات NPK شرکت لوکس گرین، نیتروژن دقیقاً در کنار دو شریک کلیدی خودش یعنی فسفر و پتاسیم قرار گرفته تا گیاه، در هر مرحله از رشد، چیزی کم نداشته باشه.
نیتروژن در این فرمول نه‌فقط باعث رشد سریع‌تر می‌شه، بلکه با همراهی فسفر و پتاسیم، رشد رو کنترل‌شده و هدفمند نگه می‌داره.
✅ نیتروژن برای سبزینگی و رشد رویشی
✅ فسفر برای توسعه ریشه و گل‌دهی
✅ پتاسیم برای مقاومت و کیفیت میوه
✅ مناسب برای استفاده در تمام مراحل رشد
🔄 با NPK لوکس گرین، تغذیه‌ی گیاه رو به یک چرخه‌ی کامل تبدیل کن.
مزایای نیتروژن در گیاه عبارتند از:
1. افزایش میزان فتوسنتز که موجب رشد رویشی گیاه می‌شود.
2. تشکیل میوه.
3. تشکیل کلروفیل در برگ‌ها.
4. سنتز اسیدهای آمینه و پروتئین‌های گیاهی
سوپراسپید | انفجار رشد با نیتروژن سریع‌جذب
اگه دنبال افزایش سریع حجم برگ، ساقه و رشد سبزینه‌ای هستی، فقط کافیه یک بار سوپراسپید رو امتحان کنی
این محصول با نیتروژن بالا و قابلیت جذب فوری، مثل یک شوک مثبت به گیاه عمل می‌کنه و توی مدت کوتاه، نتیجه‌ی چشمگیر می‌ده.
✅ نیتروژن بالا با جذب آنی
✅ مناسب برای استارت رشد یا گیاهان دچار توقف
✅ ایده‌آل برای محلول‌پاشی یا سیستم آبیاری
✅ مخصوص کشت‌های پرتنش یا آسیب‌دیده
⚡️ سوپراسپید یعنی قدرت نیتروژن در کوتاه‌ترین زمان ممکن.
چگونه نیتروژن مورد نیاز گیاه را تأمین کنیم ؟
کودهای شیمیایی مختلفی مانند کود اوره، سولفات آمونیوم، فسفات آمونیوم و ترکیباتی مانند 20-20-20 وجود دارند که بسته به شرایط درختان و نوع کِشت، می‌توان کود مناسب را انتخاب کرده و در اختیار گیاه قرار داد.
سولفات آمونيم:
سولفات آمونیوم دارای ۲۱٪ ازت و ۲۳٪ گوگرد است و به‌عنوان مناسب‌ترین کود نیتروژنه برای خاک‌های آهکی ایران شناخته شده است. این کود در مقایسه با سایر کودهای ازته (مانند نیترات آمونیوم) کمتر دچار آب‌شویی شده و فرم سولفات آن، علاوه بر خاصیت اصلاح‌کنندگی خاک، توسط گیاه نیز جذب می‌شود؛ زیرا هم خاصیت اسیدزایی دارد و هم حاوی گوگرد به‌عنوان یک ماده مغذی برای درختان و زراعت است.
معایب سولفات آمونیوم:
پایین بودن درصد مواد آلی و غذایی آن، و در برخی گزارش‌ها، پس از استفاده در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای تحت فشار، باعث گرفتگی نازل‌های خروجی شده است (ترکیب سولفات با یون کلسیم و تشکیل گچ).
نيترات آمونيم:
حاوی ۲۶٪ ازت بوده و درصد تلفات و هدررفت (تصعید) آن به‌صورت آمونیوم کمتر از کود اوره است، زیرا آنیون نگهدارنده آن نیترات بوده که قوی‌تر از کربنات (آنیون موجود در اوره) می‌باشد.
- برای درختان میوه: به‌دلیل دارا بودن دو یون قابل جذب نیترات و آمونیوم، بر مصرف اوره ترجیح داده می‌شود.
- در مراتع کشت‌شده به‌صورت دیم، به‌ویژه در مناطق سردسیر، مصرف نیترات آمونیوم بر اوره ارجحیت دارد.
- مصرف نیترات آمونیوم در شالیزارها به‌دلیل آب‌شویی سریع نیترات و عدم نیاز برنج به نیترات، توصیه نمی‌شود.
معایب نیترات آمونیوم:
جاذب رطوبت بودن، کلوخه‌ای شدن و خطر انفجار از معروف‌ترین معایب نیترات آمونیوم می‌باشد. هنگام انبار، نیترات آمونیوم نباید در مجاورت مواد روغنی نگهداری شود.
کوداوره:
پرمصرف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین کود شیمیایی حاوی ۴۶٪ نیتروژن است که به‌صورت جامد گرانولی یا قرص‌های استوانه‌ای شکل در بازار یافت می‌شود. این کود به‌دلیل داشتن بیشترین میزان ازت، حلالیت بالا، استفاده ساده به‌صورت پاششی سطحی و همراه با آب آبیاری، قابلیت اختلاط با علف‌کش‌ها و نقش تجزیه‌کننده و کمک به فرآوری و کمپوست‌سازی، به پرمصرف‌ترین کود تبدیل شده است.
معایب کود اوره
- بخشی از اوره استفاده‌شده به‌صورت آمونیاک از دسترس گیاه خارج شده و هدر می‌رود.
- استفاده مداوم از کودهای شیمیایی باعث آلودگی منابع آب زیرزمینی می‌شود.
- استفاده از اوره در پرورش صیفی‌جاتی مانند گوجه، خیار و بادمجان باعث بروز بیماری‌های خطرناک کلیوی، روده و معده می‌شود.
- کودهای شیمیایی، به‌ویژه اوره، در درازمدت باعث آلودگی خاک کشاورزی می‌شوند.
کود کامل سوپر لوکس
سوپرلوکس | نیتروژن متعادل برای رشد ماندگار
سوپرلوکس فقط یک کود نیست، یه سیستم تغذیه‌ای هوشمنده
با دارا بودن نیتروژن متعادل در کنار سایر عناصر حیاتی، سوپرلوکس به رشد یکنواخت و پایدار گیاه کمک می‌کنه؛ بدون ریزش، بدون زردی، بدون توقف رشد.
✅ نیتروژن قابل جذب و پایدار
✅ رشد رویشی متعادل، بدون رشد بیش از حد
✅ سبزینگی بیشتر و فتوسنتز قوی‌تر
✅ ایده‌آل برای شروع فصل رشد
🌱 با سوپرلوکس، گیاه فقط رشد نمی‌کنه؛ رشد می‌کنه هوشمندانه.